Τετάρτη 29 Αυγούστου 2012

Ορφικός ύμνος Θανάτου




Θυμίαμα μάνναν 

Κλῦθί μευ, ὃς πάντων θνητῶν οἴηκα κρατύνεις 
πᾶσι διδοὺς χρόνον ἁγνόν , ὅσων πόρρωθ' ὑπάρχεις 
σὸς γὰρ ὕπνος ψυχῆς θραύει καὶ σώματος ὁλκόν, 
ἡνίκ' ἂν ἐκλύηις φύσεως κεκρατημένα δεσμὰ 
τὸν μακρὸν ζῴοισι φέρων αἰώνιον ὕπνον,
κοινὸς μὲν πάντων, ἄδικος δ' ἐνίοισιν ὑπάρχων, 
ἐν ταχυτῆτι βίου παύων νεοήλικας ἀκμάς 
ἐν σοὶ γὰρ μούνῳ πάντων τὸ κριθὲν τελεοῦται
οὔτε γὰρ εὐχαῖσιν πείθῃ μόνος οὔτε λιταῖσιν.
ἀλλά, μάκαρ, μακροῖσι χρόνοις ζωῆς σε πελάζειν
αἰτοῦμαι, θυσίαισι καὶ εὐχωλαῖς λιτανεύων,
ὡς ἂν ἔοι γέρας ἐσθλὸν ἐν ἀνθρώποισι τὸ γῆρας. 


Μετάφραση

Άκουσε με, συ που κρατείς όλων των ανθρώπων την ζωή, 
και που δίδεις χρόνο αγνό εις εκείνους, από τους οποίους ευρίσκεσαι μακράν. 
Διότι ο δικός σου ύπνος τσακίζει την ψυχή και σύρει το σώμα, 
διότι διαλύεις τα συγκρατημένα δεσμά του σώματος (τα δεσμά πού συγκρατούν το σώμα),
και φέρεις εις τους ζωντανούς τον μακρό αιώνιο ύπνο 
και είσαι μεν κοινός εις όλους, άλλ’ εις μερικούς δείχνεσαι άδικος,
όταν με ταχύτητα θέτεις τέρμα του βίου εις ανθρώπους ακμαίους και νέους κατά την ηλικία 
διότι από εσένα μόνον εκτελείται εκείνο πού απεφασίσθη περί όλων 
διότι μόνον εσύ δεν πείθεσαι ούτε από προσευχές ούτε από παρακλήσεις. 
Αλλά ώ μακάριε, σου ζητώ να προσέρχεσαι ύστερα από πολλά έτη ζωής, 
και σε παρακαλώ γι αυτό με θυσίες και με προσευχές 
ώστε το γήρας να είναι για τους ανθρώπους καλό βραβείο.

Τρίτη 14 Αυγούστου 2012

Περί πεδίων μαχών




Το «εγώ» δύναται να συνθλιβεί σε κάθε μία από τις εκφάνσεις του τριαδικού βασικού σχήματος. Εξαϋλώνεται από τις πυρφόρες ακτίνες που διατρέχουν τον ορίζοντα κατόπιν ενός «ανεγωικού» βιώματος ενός κατ’ ουσίαν δραστηρίου βίου. Η δυνατότητα επιτεύξεως μιας τέτοιας καταστάσεως δεν υπόκειται σε καμμία πολυπλοκότητα: τουναντίον, ανευρίσκεται πρωτίστως στην απλότητα, εντεταγμένη εντός ενός συστήματος με άξονες αναφοράς την ανιδιοτέλεια, την συνέπεια στον χρόνο, την αφοσίωση, την πειθαρχία, την θέληση και εν τέλει τον ηρωισμό. Η υπερκέρασις αυτή, διότι μονάχα έτσι δύναται να αποτυπωθεί σε βάθος χρόνου μιας και η σύνθλιψη αποτελεί φαινόμενο στιγμιαίο , αποτελεί αναγκαία μα και ικανή διαυγή κατάσταση – ακριβέστατη πυξίδα στο μονοπάτι της ζωής-πολέμου. Δεν αναμένουμε τύχη ή ατυχία, δεν νοείται η πολυτέλεια της επιλογής, δεν προσδοκούμε μήτε νοσταλγούμε. Μαίνεται μία μάχη, Εδώ και Τώρα, ήτοι αδιάκοπα. Δίχως κενά, δίχως διαλείμματα. 
Σε αυτή την μάχη οφείλουμε να διατηρήσουμε την Φλόγα δυνατή – με ένα εκ των δύο διανοητών τρόπων: Ο ένας θα ήταν να την μεταφέρουμε καλά προστατευμένη εντός υαλίνου περιβλήματος κρατώντας την στην απαραίτητη απόσταση ασφαλείας εκ του κορμού μας - τόσο ώστε αυτός να μη υπερθερμανθεί. Αυτή η διαδρομή απαιτεί ισχυρές προφυλακτικές ψευδαισθήσεις, συνήθως σκλήρές και εύθραυστες (υάλινες), συναφείς με την διαμόρφωση κελυφών και επιφανειακών κρουστών. Η άλλη λύση είναι να γίνουμε η Φλόγα. Να πυρποληθεί το εφήμερο χάριν μίας εν παρόντι χρόνω ζώσης πυράς. Μιας πυράς αληθούς και φυσικής άνευ τεχνητής καύσιμης ύλης, άνευ υαλοπροστατευτικών, άνευ «μεταφορέων». Αυτή η επιλογή ουδόλως αποτελεί συνήθη προτίμηση, εν τούτοις όμως συνοιστά θεμελιώδη κανόνα-αρχή ενσαρκώσεως της Ιδέας απτής, σε πραγματικό χρόνο και τόπο, καθ᾿ όσον αυτό ακριβώς είναι και το ζητούμενο. 

Η εδώ ύπαρξη μίας τέτοιας ζώσας φλόγας, ενός δηλαδή Έλληνος Εθνικοσοσιαλιστού, εντός μίας κοινωνίας που κατακρημνίζεται στα βάραθρα της παρακμής, σημαίνει βεβαίως έναν τιτάνιο Ιερό Πόλεμο του οποίου οι μάχες επ’ ουδενί δεν θα δοθούν σε ένα μόνο πεδίο ή από ένα μονάχα σκέλος του σχήματος. Ο αρμονικός συνδυασμός, ο οποίος συνεχώς μπορεί να αλλάζει σημείο ισορροπίας, του Ιερού , του Παραγωγικού και του Πολεμικού στοιχείου είναι αυτός ο οποίος επιτρέπει στην εκάστοτε μονάδα να μπορεί να υπάρξει σε οποιοδήποτε περιβάλλον, υπό οποιεσδήποτε συνθήκες και απέναντι σε οιονδήποτε εχθρό δεδομένου ότι δεν μπορεί να υπάρξει μία πλήρης απομόνωση εκ των διασπάρτων πληθυσμιακών συγκεντρώσεων μήτε, φυσικά, πλήρης εντός τους ένταξη. 

Εξ ορισμού ο στρατιώτης με αυτήν καθ’ αυτήν την ιδιότητά του δεν επιλέγει σε ποια μάχη θα λάβει μέρος και σε ποια όχι. Εκτελεί μοναχά το καθήκον του, νοιώθοντας την Πίστη του να μετουσιώνεται σε Τιμή και αυτή με την σειρά της να φουσκώνει τα στήθη, να αστράφτει στο βλέμμα, να χαλυβδώνει την θέληση και να σχηματίζει ένα εκ βάθους ψυχής χαμόγελο το οποίον ηπίως και σοβαρώς αναβλύζει στο πρόσωπο. Και μόνον η συνειδητοποίηση του Καθήκοντος , το οποίο επίσης διαχέεται στο σχήμα, αποτελεί μίαν αρχική, πρωτευούσης σημασίας, υπέρβαση. 

Το μητροπολιτικό αστικό περιβάλλον αποτελεί σίγουρα μία θλιβερή πραγματικότητα, η οποία όμως δρα καταλυτικά στην διαμόρφωση του νέου τύπου αντι-ανθρώπινου «ανθρώπου». Εντός αυτού του εφιάλτου, αυτής της Βαβυλώνας, με σιγουριά του πλέον διεστραμμένου σημείου του Κόσμου, γεννήθηκε πληθώρα νέων αγωνιούντων και στρατευσίμων «υποψηφίων» φορέων. Αποτελούν τους νέους Πιστούς των οποίων το αρχικό πεδίο μάχης έχει επιλεγεί: Είναι το μέρος όπου θα βιώσουν την ανάγκη για την αναζήτηση, για το Φώς, θα θελήσουν να ξεκινήσουν να διαβαίνουν τον δρόμο προς τα εκεί και τέλος θα συμμετάσχουν και σε μία Κοινότητα πραγματώσεως του Σκοπού σε πλήρη αντιστοιχία με τα Τρία Πολύτιμα Πετράδια κατά την Αρία Βουδική Παράδοση, η οποία επιτάσσει η πορεία αυτή να λαμβάνει χώρα διά μέσου ενός Δασκάλου, επιβεβαιώνοντας κατ ‘ αυτόν τον τρόπο την ανάγκη μεσολαβήσεως μεταξύ Ουρανού και Γης - η οποία στην Δράση ανευρίσκεται στην Αρχή του Αρχηγού - διά την ορθή πορεία των στρατευμένων προς τα αληθή πεδία μαχών και μόνον . Η βούληση η οποία μορφοποιήθηκε κατόπιν διεγέρσεως εσωτερικών και καρμικών τάσεων κυρίως διά μέσου συμβόλων εκπηγάζει από μία αμόλυντη Φύση η οποία πάσχει να επιβιώσει , να κυριαρχήσει, να σχηματισθεί και να διαχυθεί σε ολόκληρο τον βίο. Ταυτοχρόνως το αστικό περιβάλλον με τους ρυθμούς του, την αισθητική, τους νόμους του αποτελεί όχι απλά τροχοπέδη , αλλά κτηνώδη βιαστή της αγνής αυτής φύσεως. Ιδίως δε επιδιώκεται η κατακερμάτιση της ψυχοσυνθέσεως , των ιδίων τάσεων και των υγιών στοιχείων ενός παιδιού, από την βρεφική ακόμη ηλικία. Εντός λοιπόν αυτού του περιβάλλοντος καλείται η φυλετική ψυχή να κερδίζει το δικό της έδαφος, τον Ζωτικό της Χώρο. Να διατηρεί και να εξυψώνει το Κάλλος έναντι της ασχήμιας, την Αρετή έναντι της βρωμιάς, τους Δεσμούς έναντι των μονάδων, το Αίμα έναντι του κέρδους, το Αιώνιο έναντι του εφημέρου.

Βέβαια θα μπορούσε κάποιος να ισχυριστεί πως ο ζωτικός αυτός χώρος δύναται να ανευρεθεί εκτός πόλεων. Θα ήταν μία θέση η οποία όμως πόρρω αφίσταται από την οξυδερκή θέαση του ζητήματος. Διότι είναι τόσο ισχυρή η επίδραση των προτύπων που βλαστάνουν εκείθε, που ακόμη και στα πλέον απομονωμένα χωριά η ανάγκη μιμήσεως αυτών οδηγεί σε τραγελαφικές καταστάσεις εξευτελισμού, καταστροφής της φύσεως και καταρρακώσεως κάθε Παραδοσιακού – Λαϊκού Αληθινού στοιχείου. Με περίσσεια σφοδρότητα ο σύγχρονος άνθρωπος της υπαίθρου βιάζει κωμικοτραγικά και απορρίπτει κάθε ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του αγωνιώντας να γευθεί τον αστικό βίο, είτε εντός είτε εκτός άστεος. Δεν μας ενδιαφέρει τόσο να απομακρύνουμε τον άνθρωπο από την πόλη, αλλά να απεκβάλουμε την μητρόπολη που έχει διεισδύσει εντός του. 

Εν τούτοις το πρόβλημα γίνεται βαθύτερο και καταστροφικώτερο όταν οι νόμοι που διέπουν την ζωή μιας αστικής, πλήρως κατ’ ουσίαν εξατομικευμένης, μονάδος – αβοηθήτου αθύρματος εντυπώσεων και επιφανειακών ανεξελέγκτων συναισθημάτων - διεισδύουν στις αρχές ενός στρατιώτη της Ιδέας μας, διαταράσσοντας την αρμονία του σχήματός του και οδηγώντας στην καλύτερη των περιπτώσεων στην προσήλωσή του σε μία μοναχά έκφρασή του. Τίποτα όμως στην φύση δεν παύει να υπάρχει μήτε να δρα. Η μονομερής αντίληψη οδηγεί στον εκφυλισμό των ἀλλων δύο , οι οποίες με την σειρά τους με μαθηματική ακρίβεια θα κατασβήσουν κάθε ίχνος πυράς, όχι διά του «ύδατος», οπότε θα μπορούσε να γίνει αντιληπτό το καρκίνωμα και να υπάρξει σύγκρουση, αλλά διά της ύπουλης και πανούργας τεχνικής της αποστερήσεως οξυγόνου… 

Η αποστέρησις αυτή οξυγόνου ώστε να μη υπάρχει καμμία δυνατότης πυράς, αποτελεί πέραν από παγίδα διά τους υπάρχοντες αγωνιστές και βασική τακτική πολεμικής εκ μέρους των εχθρικών μας στοιχείων ώστε να μη υπάρξουν συνεχισταί. Να μη υπάρξει μια Νέα Γενιά, να μη υπάρξουν Πιστοί. Αυτό το οξυγόνο, τον ζωτικό μας δηλαδή χώρο, οφείλουμε να κερδίσουμε ακόμη και σε αυτές τις πόλεις του χάους και του μηδενισμού. Διότι αφ’ ότου έχει γίνει αντιληπτό πως πλέον όπου υφίσταται σύνολο ανθρώπων κυριαρχεί η αστική αντίληψη, μαθαίνοντας να υπάρχουμε στο λίκνο αυτής της νέας πραγματικότητος, μπορούμε να υπάρξουμε παντού. Αν καταφέρουμε να αντέξουμε και να δημιουργήσουμε εκεί, αν η θέλησή μας επικρατήσει διά μέσου τρομακτικών αντιξοοτήτων, αν μείνουμε όρθιοι στα ερείπια του κόσμου τους, τότε δίνουμε ένα στίγμα Νίκης. Δεικνύουμε έναν δρόμο υπαρκτό και αληθινό, μιας και αν η αλήθεια ενυπάρχει παντού, τότε δύναται και να νικήσει παντού. Δεικνύουμε τους Εθνικοσοσιαλιστές που ορθώνουν το ανάστημά τους στις χείριστες για αυτούς περιβαλλοντικές συνθήκες, την Φλόγα που μένει ζωντανή στα σκοτάδια των μαζανθρώπων, τους Ευγενικούς ακούραστους εργάτες των κοινοτήτων τους , τους Ατάραχους Ασκητές. Αυτούς που συνειδητά φλέγονται καθώς αντικρύζουν τον Ήλιο από το κελί του βίου τους. Αυτούς που αναζητούν το αιώνιο παρόν και επιθυμούν στην τέφρα τους να ανευρεθούν μονάχα το Παράδειγμα και το πρότυπο του Έργου για αυτούς που έπονται. Αυτά τα υγιή φύλλα που όταν αποσυντεθούν θα αποτελέσουν λίπασμα και όχι δηλητήριο για το δένδρο της ράτσας…

Παρασκευή 3 Αυγούστου 2012

Τα αρχέτυπα της Γυναίκας στον αρχαίο ελληνικό μύθο (B' Μέρος)

Μελετώντας το θέμα της γυναικείας προσφοράς, ο σύγχρονος παρατηρητής θα περίμενε να βρει το αρχέτυπο της μητέρας, όμως, ο αρχαίος μύθος δεν φαίνεται να ασχολείται ιδιαίτερα μαζί του. Η σχέση της μάνας με το παιδί της όχι μόνο δεν εξαίρεται αλλά συχνά αποδεικνύεται λιγότερο σημαντική από άλλους δεσμούς συγγένειας. Η Αλθαία, όταν συγκρούεται ο γιος της Μελέαγρος με τον αδερφό της, προτιμά να καταστρέψει τον πρώτο για να σώσει τον δεύτερο, επιλογή που εκφράζει βέβαια την ιεράρχηση της συγγένειας στα πλαίσια της αρχαιοελληνικής αντίληψης. Ενώ υπάρχουν και ηρωίδες, όπως η Μήδεια του Ευριπίδη, που χρησιμοποιούν τα παιδιά τους για να τιμωρήσουν τα ανομήματα των αντρών τους. Η στάση αυτή, που φαίνεται αφύσικη, ερμηνεύεται στα πλαίσια της πατριαρχικής αντίληψης που θέλει το παιδί να ανήκει απόλυτα στον πατέρα και υποβαθμίζει καίρια την σχέση με την μάνα.
[..]
Η δύναμη, κατ’ εξοχήν, συστατικό στοιχεία της εξουσίας σε μια κοινωνία πατριαρχική είναι βέβαια χώρος εξ ορισμού απαγορευμένος για τις γυναίκες. Ωστόσο ο μύθος, που καταγράφει όχι μόνον τις επιθυμίες αλλά και τους φόβους της ομάδας, γνωρίζει γυναίκες που στάθηκαν πιο δυνατές από τους άντρες. Οι ηρωίδες αυτές, κατάλοιπα κάποτε μιας παλιότερης τάξης πραγμάτων, είναι τρομερές και άκρως επικίνδυνες, μορφές αρνητικές και σκοτεινές, που απειλούν μόνιμα να ανατρέψουν την τάξη του κόσμου σε όποιο επίπεδο κι αν κινούνται.
Αταλάντη
Η λιγότερο ίσως απεχθής από όλες είναι η Αταλάντη, η νεαρή αθλήτρια-κυνηγός που μέσα από την σφαίρα της Αρτέμιδος διεισδύει στον χώρου του κυνηγιού και του αθλητισμού, χώρο απαγορευμένο για το φύλο της, και μάλιστα καταφέρνει να ξεπεράσει τους αρσενικούς συντρόφους της με τρόπο που δημιουργεί δυσαρμονία και ανασφάλεια, ώσπου με την σειρά της να δαμαστεί και αυτή ερωτικά από έναν άντρα.




Cletemnestra after the murder - J.Collier
Πολύ πιο επικίνδυνη είναι η φοβερή βασίλισσα, η Κλυταιμνήστρα, η οχιά που καραδοκεί κουλουριασμένη στην σπιτική εστία, η τυπική ενσάρκωση της κακιάς γυναίκας, που όχι μόνο τόλμησε ν’ αποκτήσει εραστή, αλλά έφτασε να σκοτώσει με δόλο τον βασιλιά και άντρα της για να πάρει στα χέρια της την εξουσία, ξεπερνώντας έτσι κάθε όριο και ανατρέποντας κάθε αποδεκτή έννοια νόμου και τάξης. Μια από τις πιο παλιές μορφές του μύθου, μια γυναίκα που ποτέ δεν ήταν θεά, η Κλυταιμνήστρα μοιάζει να ανακαλεί φαντάσματα και εφιάλτες μιας άλλης εποχής που η πατριαρχική Ελλάδα προσπαθούσε μάταια να λησμονήσει. Χαρακτηριστικά είναι τα λόγια που βάζει στο στόμα της ο Αισχύλος: «Με δοκιμάζετε σαν να ήμουν γυναίκα άμυαλη, όμως χωρίς φόβο στην καρδιά εγώ το λέω σε σας παρόλο που το ξέρετε και μου είναι αδιάφορο, αν θέλεις να με επαινέσεις ή να με κατακρίνεις. Αυτός εδώ είναι ο Αγαμέμνονας, ο άντρας μου, που βρήκε τον θάνατο από τούτο το δεξί μου χέρι, έργο τεχνίτρας δίκαιης». Για την Κλυταιμνήστρα η τιμωρία θα είναι φριχτή και χωρίς έλεος, γιατί ο μύθος, πέρα από όλα τα άλλα, έχει στόχο την διδαχή.
Amazons - J. H. W. Tischbein
Τερατικές και αποτρόπαιες είναι και οι Αμαζόνες, μια κοινωνία γυναικών που νέμονται την εξουσία και ζουν από τα έργα του πολέμου, μια κοινωνία συμμετρική και αντίθετη από εκείνη των ελλήνων, μια κοινωνία που είναι το αρνητικό της πόλης των ανδρών, της πόλης του νόμου και του ορθού λόγου, που είναι το υπόδειγμα του κράτους του άλογου και του μη νόμου, του ανεστραμμένου κόσμου όπου κυριαρχεί το θηλυκό. Όμως οι Αμαζόνες, όσο και αν είναι πολεμόχαρες, είναι λιγότερο επικίνδυνες από την κακιά σύζυγο, γιατί είναι μακρινές, γιατί έρχονται απ’ έξω και ο άντρας μπορεί με τα όπλα του να τις αντιμετωπίσει. Έτσι οι ήρωες δαμάζουν τις βασίλισσες των Αμαζόνων με το ξίφος και το δόρυ στα πεδία της μάχης, με τον έρωτα στα γαμήλια κρεβάτια. Η Ιππολύτη δίνει η ίδια την πολύτιμη ζώνη της στον Ηρακλή, η Πενθεσίλεια πέφτει νεκρή στα πόδια του Αχιλλέα, η Αντιόπη γεννάει στον Θησέα τον Ιππόλυτο.


The sorceress - J.W. Waterhosue

Εξίσου παλιοί με τους μύθους που πλέκονται γύρω από το αρχέτυπο της γυναικείας δύναμη είναι και εκείνοι που αφορούν στο αρχέτυπο της γνώσης. Η γνώση μπορεί να οριστεί ως η κατανόηση της ουσίας των όντων και των φαινομένων, της δυναμικής των ενεργειών και των συσχετισμών που οδηγεί στην πρόγνωση των γεγονότων και στην επίτευξη συγκεκριμένων στόχων. Με αυτήν την έννοια στο επίπεδο του μύθου το αρχέτυπο της γνώσης είναι γένους θηλυκού και υπάρχουν μια σειρά θεϊκές μορφές που το εκφράζουν: η Γαία, η πρωτομάντις, η μητέρα των Θεών και των ανθρώπων που γνωρίζει τα πάντα και σημαίνει τα μέλλοντα, η Μήτις, η προσωποποίηση της πολύτροπης νόησης που την καταπίνει ο Δίας για ν’ αφομοιώσει την γνώση της, η Θέτις, η σοφή κυρά της θάλασσας, η Δήμητρα, η θεά που δίδαξε την καλλιέργεια της γης και αποκάλυψε τα Μεγάλα Μυστήρια για να ελευθερωθούν οι άνθρωποι από τον φόβο του θανάτου, και βέβαια η εργάνη Αθηνά, η κόρη της Μήτιδος, που γεννήθηκε από το κεφάλι του πατέρα της και υπόταξε την άγρια φύση στην δύναμη του νου, εφευρίσκοντας τον αργαλειό και τον κεραμικό τροχό, το αλέτρι και το χαλινάρι, και αρματώνοντας το πρώτο καράβι, και τέλος οι δύο θεές που κατέχουν την παντοδύναμη μαγική γνώση που μπορεί να ανατρέπει την τάξη του κόσμου, η Κίρκη και η Μήδεια.
Όμως αντίθετα με τον αρχαίο μύθο, που απηχεί την παλαιότερη τάξη των πραγμάτων και ανιχνεύεται κυρίως στην επική ποίηση του 8ου και του 7ου αι. π.Χ. στην πράξη το πατριαρχικό σύστημα, στερώντας από τις Ελληνίδες της Ιστορικής εποχής την δυνατότητα της μόρφωσης, προσπάθησε να κρατήσει τις γυναίκες μακριά από την γνώση, σαν να φοβόταν μήπως το αγαθό αυτό γίνει στα χέρια τους επικίνδυνο όπλο.
Κάτω από την εξελικτική επίδραση αυτής της αντίληψης, που φαίνεται να ξεκινά ήδη από την εποχή του Ομήρου και να εδραιώνονται στα κλασσικά χρόνια, οι παλιές θεές της γνώσης, με εξαίρεση την Αθηνά που, χάνοντας ένα μεγάλο μέρος από την θηλυκή της φύση, εντάσσεται στο νέο πλαίσιο, σιγά σιγά μεταλλάσσονται, και ή ξεθωριάζουν, διατηρώντας την ισχύ τους στην λατρεία και όχι στην μυθοπλασία, ή γίνονται ηρωίδες με περισσότερο ή λιγότερο αρνητικό χαρακτήρα. Οι πιο χαρακτηριστικές ανάμεσα στις τελευταίες είναι οι δύο μάγισσες από την γενιά του ήλιο – μια γενεαλογία που ανακαλεί παλαιότερες θεολογίες -, η Κίρκη και η Μήδεια.
Circe - J. W. Waterhouse
Η Κίρκη, η «δεινή θεός» του Ομήρου που κατοικεί στο μακρινό παλάτι της κοντά στην χώρα του θανάτου, ξέρει όλα της γης τα φάρμακα και τα φαρμάκια, τους δρόμους της θάλασσας, τα μυστικά των πλασμάτων της ερημιάς, μπορεί με τα βοτάνια της να κάνει τους άντρες να λησμονούν την φύση τους και τους μεταμορφώνει σε ζώα. Όμως ακόμη κι αυτή αφήνεται να δαμαστεί από τον Έλληνα ήρωα, και ο ποιητής χαίρεται να περιγράφει την ήττα εκείνης που θα γίνει το μυθικό αρχέτυπο της κακιάς μάγισσας. Οι αγγειογράφοι των αρχών του 5ου αι. π.Χ. αγαπούν να παριστάνουν την στιγμή της ταπείνωσής της, όταν τρομαγμένη από την δύναμη του σπαθιού του Οδυσσέα, η Κίρκη το βάζει στα πόδια αφήνοντας να της πέσει το μαγικό ραβδί της, και στα πλαίσια της κωμωδίας η παλιά θεά της άγριας φύσης θα γίνει η αδίστακτη μαυλίστρα πόρνη που καραδοκεί, έχοντας σαν παγίδα τα θέλγητρά της, να πιάσει στα βρόχια της και να οδηγήσει τον όλεθρο το αρσενικό.


Medea - Rebecca Parker
Η Μήδεια πάλι, η παλιά θεά της νόησης και της σοφής συμβουλής, όπως διδάσκει το όνομά της, που σύμφωνα με το πανάρχαιο μοτίβο των μύθων του Ιερού Γάμου θα ακολουθήσει τον εκλεκτό για να φέρει στον κόσμο των θνητών την ευλογία της γνώσης της, θα γίνει στα πρώιμα αρχαϊκά χρόνια η καλή μάγισσα που ξέρει να διώχνει την κατάρα του θανάτου και των γηρατειών, πράγματα που όσο και αν είναι επιθυμητά, ανατρέπουν την τάξη του κόσμου. Στα χέρια των τραγικών του 5ου αι. π.Χ. της εποχής που δόξασε τον Ορθό Λόγο και τον Νόμο όσο ίσως καμία άλλη, η σοφή ηρωίδα θα γίνει η πονηρή αγύρτισσα που στην ιστορία των Πελιάδων ξεπλανεύει τα ανόητα θηλυκά και τα βάζει να σκοτώσουν τον γέρο πατέρα τους με την απατηλή υπόσχεση αιώνιας νιότης, η κακιά μητριά του Θησέα που στα χέρια της η γνώση γίνεται φαρμάκι, και τέλος η στυγερή παιδοκτονία που, επειδή ακριβώς είναι σοφή, ξέρει να χτυπήσει τον αντίπαλό της εκεί που τον πονάει περισσότερο και, στερώντας από τον πατέρα τους γιους του, και καταδικάζει τον οίκο του στην απώλεια και ευνουχίζει κοινωνικά τον ίδιο. 
Η Μήδεια του Ευριπίδη, η ηρωίδα που έδωσε σάρκα στο χειρότερο εφιάλτη της πατριαρχικής κοινωνίας, καταδεικνύοντας μέσα από την πράξη της την ύστατη συνέπεια της αφύσικης αντίληψης που στο όνομα της απόλυτης αντρικής εξουσίας ήθελε τα παιδιά ξένα από την μάνα τους, είναι ο μόνος δολοφόνος της τραγωδίας που δεν τιμωρείται. Αναποδογυρίζοντας συθέμελα το φυσικό και τον ανθρώπινο νόμο, γνωρίζοντας τον ύψιστο πόνο, καθαίρεται και αποθεώνεται. Πληρώνει όμως ακριβά το τίμημα της γνώσης της και το όνομά της γίνεται συνώνυμο της πιο βαριάς δυστυχίας και του πιο αποτρόπαιου φόνου.

 (Αγγελική Κοτταρίδη - αρχαιολόγος, περιοδικό "Αρχαιολογία & Τέχνες")